Hai từ Sót Lại và Xót lại là cặp từ mà rất nhiều người Việt không biết viết thế nào cho đúng chính tả. Đặc biệt trong viết văn, khi cần những từ ngữ phải được viết chuẩn mực chính tả thì sẽ có một số từ khiến chúng ta phải phân vân không biết viết thế nào cho đúng. Trong ngôn ngữ nói thì phát âm có sai thì người nghe vẫn có thể hiểu được nhưng khi viết thì lại cần chú trọng đến việc viết đúng ngữ pháp để tránh những rắc rối không đáng có. Trong các văn bản hoặc giấy tờ mang tính pháp lý quan trọng thì lại càng cần có sự chuẩn xác. Vậy Sót lại hay Xót lại mới là đúng chính tả Tiếng Việt? Hãy cùng Adayrui tìm hiểu thông qua bài viết này.
Nội dung bài viết
Định nghĩa từ Sót lại là gì?
Trước tiên để phân tích nghĩa có từ Sót Lại chúng ta cần phân tích ý nghĩa của 2 từ đơn trước đó là từ “Sót” và từ “Lại”. Để khi 2 từ này ghép lại chúng ta có một từ hoàn chỉnh và có nghĩa.
Từ “Sót” được định nghĩa trong từ điển tiếng Việt như sau: Không làm hết tất cả, mà còn lại hoặc thiếu đi một số, một bộ phận nào đó, do sơ ý hoặc quên. Chúng ta có thể lấy một vài ví dụ để hiểu về ý nghĩa của từ này như: Còn sót mấy chữ chưa viết xong, còn sót 2 người trong danh sách chưa được nhắc tên, Còn sót một khoản tiền chưa thanh toán…
Đối với từ “Lại” được định nghĩa có thể hiểu là còn lại, tức là phần có được sau khi đã lấy đi danh từ hoặc làm cho một thứ chỉ còn lại một phần sau khi đã lấy đi động từ.
Khi chúng ta ghép lại hai từ này với nhau thì ta được từ Sót Lại. Từ này mang ý nghĩa là hành động có chủ đích hoặc không có chủ đích làm một việc, một sự vật nào đó không hết hoàn toàn mà vẫn còn sót lại một phần nào đó.
Ví dụ: Những thứ còn sót lại sau chiến tranh phá hủy chỉ là đống đổ nát, Những chất độc còn sót lại vô cùng nguy hiểm sau nổ bom hạt nhân, Còn sót lại vài việc chưa làm xong…
Như vậy, phần bên trên đã cho chúng ta thấy được ý nghĩa của từ và những ngữ cảnh có thể áp dụng để dùng từ này cho hợp lý trong những tình huống khác nhau. Sót lại là từ đúng chính tả và được dùng theo nghĩa chỉ một hành động có chủ đích làm một việc hoặc một sự vật nào đó không hết đi hoàn toàn mà vẫn còn lại một phần.
Từ Xót Lại là gì?
Tiếp tục phân tích nghĩa của từ Xót Lại thì chúng ta cũng đến với ý nghĩa của hai từ đơn là từ “Xót” và từ “Lại”. Để sau khi ghép lại thì từ này có ý nghĩa gì và có được sử dụng trong ngôn ngữ Việt Nam hay không?
Ý nghĩa của từ Xót theo từ điển tiếng Việt được chia làm các ý nghĩa như sau:
- Mang ý nghĩa chỉ một cảm giác đau của cơ thể. Chẳng hạn như: vết thương bị xót, khi muối dính vào vết thương cảm giác rất xót…
- Được dùng như một từ ẩn dụ từ cảm giác đau thể xác đến biểu hiện của trạng thái tâm lý. Có thể hiểu với những từ: Thương Xót, Đau Xót, đau lòng xót ruột… Trường hợp này chỉ đến mức độ về mặt tình cảm. Ví dụ: Mẹ rất xót con khi thấy con đau, Thương xót cho hoàn cảnh của người khác…
- Thể hiện sự tiếc nuối với một sự vật hoặc sự việc đã xảy ra. Ví dụ: Xót công sức đã bỏ ra nhưng không được thành quả gì, Mất tiền Xót của…
Đối với từ Lại, như đã nói ở phần trên, chúng ta có thể ghép từ Xót Lại và như đã thấy là từ này hoàn toàn không có ý nghĩa. Chính vì vậy từ Xót Lại là một từ sai chính tả dựa theo phân tích nghĩa và từ này không có trong từ điển tiếng Việt.
Nguyên nhân dẫn đến sự nhầm lẫn giữa từ Sót lại và Xót lại và cách khắc phục
Có thể nói rằng câu “ Phong ba bão táp, không bằng ngữ pháp Việt Nam” là có phần diễn tả đúng với ngữ pháp của Việt Nam. Bên cạnh với việc có nhiều từ ngữ phong phú, những từ đồng nghĩa, từ láy, từ Hán Việt và từ ngữ vùng miền là vô cùng nhiều. Không ai có thể nói chắc như “đinh đóng cột” rằng mình biết hết tiếng Việt.
Thật vậy, chỉ đơn giản như đôi khi chúng ta có thể dùng nhiều từ khác nhau để biểu đạt một ý nghĩa duy nhất. Hoặc có những từ đồng âm như 2 từ của chúng ta đang phân tích trong bài viết này đó là từ “Xót” và từ “Sót”. Trong văn nói thì chỉ cần người nói phát âm không chuẩn hoặc người nghe không nghe đúng thì sẽ dễ gây nhầm lần trong văn viết. Chẳng hạn như từ “Sót lại” là từ đúng chính tả còn từ “Xót lại” thì là sai chính tả. Vậy với từ “Đau Xót” hay từ “Đau Sót” từ nào là đúng chính tả? Câu trả lời đó là Từ “Đau Xót” là từ đúng chính tả.
Phân tích và ví dụ đơn giản bên trên cho ta thấy được có rất nhiều từ chúng ta có thể nói nhiều lần những khi viết lại không biết được thế nào là đúng chính tả. Để khắc phục trường hợp này trong văn viết thì đương nhiên chúng ta cần đến sự trợ giúp từ nguồn đáng tin cậy. Chẳng hạn như: tham khảo từ điển, Tìm kiếm câu trả lời theo kết quả tìm kiếm trên Google. Nên nhớ với kết quả của Google thì bạn nên so sánh và kết quả khác nhau để đưa ra kết luận và không phải nguồn tin nào cũng đáng tin cậy.
Như vậy để trả lời câu hỏi Xót lại hay Sót lại từ nào đúng chính tả thì chúng ta đã có đáp án chính xác. Thông qua phần phân tích bên trên thì ta có thể thấy từ “Sót Lại” là từ đúng chính tả còn từ “Xót lại” là một từ sai chính tả và không có ý nghĩa trong văn bản. Tìm hiểu thêm nhiều kiến thức xã hội hơn nữa tại chuyên mục Xã Hội và Cuộc Sống.
